Toruń i jego historia
Toruń położony jest na prawym brzegu Wisły, na granicy ziemi chełmińskiej i Kujaw. Umiejscowienie Torunia w tym miejscu nie było bez znaczenia, a uzasadnione było dogodnymi warunkami naturalnymi. Bliskie sąsiedztwo rzeki Wisły, spełniającej wówczas w tej części Europy rolę głównego wodnego szlaku komunikacyjnego dostępnego na odcinku od wybrzeża bałtyckiego do Torunia okresowo także dla żeglugi morskiej, wpływało znacząco na rozwój osady. Na przełomie XII i XIII w., ziemie te należały do kasztelanii księstwa mazowieckiego, które w tym okresie były terenem ekspansji plemion pruskich.
Powstanie Torunia datuje się na rok 1233 (data założenia osady Stary Toruń). Rok 1233 to również wystosowanie przez Konrada Mazowieckiego wezwania, na które przybyli Krzyżacy aby pomóc w walce z Prusami. Przenosiny Torunia na obecne miejsce datuje się na 1236 rok. Wówczas był to gród osada targowa i rozdzielająca je dolina strumienia Postolec. Starając się przenieść lokalizację z przeszłości w teraźniejszość znaleźlibyśmy się w sąsiedztwie ulic Żeglarskiej, Łaziennej i Mostowej oraz w miejscu gdzie stoi kościół Świętych Janów.
W roku 1239 został założony klasztor Franciszkanów z kościołem Najświętszej Maryi Panny. W kościele o którym mowa w 1243 roku odbył się synod, na którym państwo krzyżackie podzielono na biskupstwa. Rok 1260 to dla samego Torunia okres rozkwitu oraz świetności kulturalnej. Do dziś widoczny jest we wspaniałych zabytkach architektury gotyckiej. Stare Miasto rozbudowano w kierunku północno - zachodnim., nadając mu dzisiejszy kształt z Rynkiem Staromiejskim pośrodku. W 1263 roku po stronie północno-wschodniej Starego Miasta, za doliną Postolca, nad Strugą Toruńską osadzony został klasztor Dominikanów z kościołem Św. Mikołaja. Stare miasto wraz z założonym w roku 1264 Nowym Miastem oraz zamkiem krzyżackim stanowi jeden z najlepiej zachowanych zespołów osadniczych w Europie północnej. Całość otoczona była murami obronnymi, które oddzielały także Stare Miasto od Nowego. W tamtym okresie dzisiejsza ulica Szeroka była centrum handlowym miasta. Powiązanie rozwoju handlu lokalnego, wraz z kwitnącym wówczas handlem morskim miało swój znaczący udział w pośrednictwie w handlu pomiędzy Polską i Zachodem. Od 1280 roku Toruń należał do Hanzy i zajmował znaczące miejsce aż do XV w.
W latach 1497-1500 wybudowano stały most na Wiśle. Okres późniejszy to okres umacniania strategicznej pozycji centralnego ośrodka wymiany towarów z całej Polski. Druga połowa XVI w. i pierwsza połowa XVII w. to szczytowy okres rozkwitu miasta, liczącego prawie 30 tysięcy mieszkańców. Rozwinął się handel i miejski ośrodek przemysłowy, powstała huta miedzi., tartak , młyny zbożowe, młyn kaszowy, folusz, młyn prochowy, młot mechaniczny do kucia żelaza oraz papiernia. Torunianie zaczęli kłaść nacisk na upiększanie swojego miasta. Kamienice otrzymały nowe, renesansowe elewacje, rozbudowano fortyfikacje, rozbudowano ratusz.
W roku 1629 miasto zostało ponownie zaatakowane podczas najazdu szwedzkiego. Miasto odparło szturm, jednakże zauważono istotne niedociągnięcia w fortyfikacji. W latach trzydziestych XVII w. całe miasto otoczyły obwarowania ziemne.
Drugi najazd szwedzki w 1645 roku położył kres dobrobytowi miasta. W 1655 r. wpuszczono do Torunia wojska nieprzyjacielskie i miasto stało się siedziba szwedzkiego gubernatora Prus. Szwedzi niemal przez cały rok 1659 odpierali szturmujące sprzymierzone wojska polskie i austriackie, zanim skapitulowali. Wojna się skończyła, jednakże podczas oblężenia w wojnie szwedzkiej w 1703 r. od bombardowania spłonął ratusz i wiele budynków. Spowodowane to było faktem systematycznego burzenia przez Szwedów obwarowań. Również sytuacja wyznaniowa była skomplikowana. Ukoronowaniem sporów był "tumult toruński" w 1724 r. w efekcie którego luteranie musieli opuścić wszystkie pokatolickie kościoły i dopuścić katolików do władz miejskich.
Druga połowa XVII w. i pierwsza XVIII w. stanowiła kolejny okres spustoszenia i osłabienia Torunia. Przyłączenie do Prus w 1793 r. zakończyło sześciowiekową autonomię miasta. Liczba mieszkańców spadła do 6 tys. W 1806 r. miasto zajęły wojska napoleońskie, a w 1809 r. przyłączone zostało do Księstwa Warszawskiego. Po wybuchu wojny z Austrią Toruń przez kilka miesięcy był siedzibą Rady Stanu. Oblężenie miasta przez wojska rosyjskie w 1813 r. trwało 2 miesiące. W wyniku ostrzału artyleryjskiego uszkodzono kościoły o około 50% domów mieszkalnych. W 1815 r. Toruń wrócił w granice Prus. Unowocześniono i rozbudowano fortyfikacje barokowe, a władze pruskie zezwoliły na założenie nowych przedmieść: Bydgoskiego, Chełmińskiego, Mokrego i Jakubskiego. Zniszczone działaniami wojennymi kamienice odbudowano w stylu klasycystycznym. W 1906 r. liczyło 46 tys. Mieszkańców. Koncentrował się tu handel zbożem i drewnem, a Toruń był przede wszystkim twierdzą, miastem garnizonowym i urzędniczym. W latach 1878-1892 wzniesiono nowy pierścień fortów oddalony od miasta o około 3 km. Umożliwiło to częściowa likwidację fortyfikacji przymiejskich, a po stronie wschodniej Nowego Miasta powstała nowa dzielnica koszarowo-mieszkalna z kościołem św. Katarzyny.
Po I wojnie światowej Toruń wrócił do Polski i został stolicą województwa pomorskiego. Działania wojenne 1939 r. - 1945 r. oraz okupacja niemiecka nie poczyniły większych szkód w zabudowie. 1 lutego 1945 roku do Torunia wkroczyły wojska radzieckie. Po wojnie miasto Toruń straciło rangę stolicy województwa na rzecz Bydgoszczy.
W sierpniu 1945 r. na podstawie dekretu Krajowej Rady Narodowej powołano w Toruniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto budowę miasteczka uniwersyteckiego na Bielanach.
Jak widać historia Torunia była burzliwa, w której okres rozkwitu przeplatał się ze zniszczeniami spowodowanym wojnami. W efekcie pomimo zniszczeń, Toruń należy do najlepiej zachowanych zespołów budownictwa mieszczańskiego w Polsce i swoim urokiem urzeka zarówno turystów jak i mieszkańców.
Źródło: www.torun.com
Copyright © 2005 by Pinio SKLEP Z PAMIĄTKAMI
Wszystkie prawa zastrzeżone.